سوله ریخته گری

فرآیند ریخته گری از دیرباز توسط بشر مورد توجه قرار گرفته و یکی از بزرگترین کشفیات انسان نخستین به شمار می آید و سوابق متقن آن به چند صد سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. اما امروزه شاهد رشد این فن به صورت یک حرفه بزرگ هستیم که فضای تخصصی سوله ریخته گری را به خود اختصاص می دهد و قرار است در این مقاله، به ذکر توضیح در مورد این سوله صنعتی بپردازیم.

اما صرف نظر از اسم بزرگی که یدک می کشد،این صنعت را می توان به طور ساده تعریف نمود: «فرآیند سه مرحله ای متشکل از ذوب فلزات در دمای مورد نیاز، ریختن ماده مذاب در قالب مناسب، و در نهایت سرد کردن عمدتاً تدریجی را ریخته گری گویند». این فرآیند بسته به نوع ماشین آلات و ابعاد تولید، نیاز به فضای مناسب دارد که سوله ریخته گری، بهترین نوع فضاسازی را برای این صنعت فراهم خواهد آورد.

در حقیقت کوره و قالب و فلز، سه ضلع اصلی مثلث ریخته گری را از دیرباز تا کنون تشکیل می دهند که فقط در گذر زمان، دستخوش تحول و توسعه قرار گرفته اند که هر کدام نیاز به ملاحظات خاص خود دارند.

– کوره ذوب فلز را در قدیم از جنس سنگ و خاک و در دل زمین می ساختند و با لایه هایی از چوب و مس می پوشاندند که کار انتقال حرارت را بهتر انجام دهد. پس از آن رفته رفته کوره های بوته ای ابداع شدند که برای ذوب فلزات در آنها، از یک محفظه به نام بوته استفاده می شد. امروزه از کوره های پیشرفته تری نظیر کوره کوپل، کوره القایی، کوره تشعشعی و کوره قوس الکتریکی استفاده می شود. امروزه تعیین محل استقرار کوره در سوله ریخته گری ، موضوعی بسیار مهم است که باید با دقت بسیار بالا به انجام برسد.

– قالب ریخته گری در ابتدا با خاک رس و یا از حفره های سنگی تأمین می شد. رفته رفته استفاده از ماسه، خاک نسوز، و سرامیک نیز در دستور کار قرار گرفت. امروزه این دسته از قالب ها را قالب موقت یا یک بار مصرف می نامند؛ زیرا پس از ریختن مذاب و خارج کردن قطعه، عملاً شکل و کاربرد خود را از دست داده و غیر قابل استفاده می شوند. از قالب ماسه و چسب، امروزه نیز در بسیاری از موارد استفاده می شود. در نقطه مقابل قالب های دائمی قرار دارند که عمدتاً از فولاد یا چدن و به صورت دو تکه ساخته می شوند و بسته به مقاومت قالب و شدت کار سوله ریخته گری بین چند صد تا چند هزار قطعه را می توان با آنها تولید نمود.

– ماهیچه یکی دیگر از اجزای مورد نیاز برای این کار قطعات پیچیده است. در واقع به منظور خالی گذاشتن بخشی از فضای داخل قالب، از ماهیچه استفاده می شود که می تواند کار ریخته گری قطعات پیچیده را تسهیل نماید.