روان کننده بتن.

تا با حال با خود فکر کرده ­اید که چرا بتن با این همه چسبندگی موقع کار انقدر روان است؟ ماده ه­ای سفت و سخت که در ابتدا چسبندگی کمی دارد و اما بعد از خشک شدن بسیار مقاوم و مستحکم می شود. علت این امر وجود روان کننده در آن می باشد.

آشنایی با روان کننده بتن

تا با حال با خود فکر کرده ­اید که چرا بتن با این همه چسبندگی موقع کار انقدر روان است؟ ماده ه­ای سفت و سخت که در ابتدا چسبندگی کمی دارد و اما بعد از خشک شدن بسیار مقاوم و مستحکم می شود. علت این امر وجود روان کننده در آن می باشد.

احتمالا با خود بگویید روان کننده چیست؟

در پاسخ به چیستی روان کننده بتن باید گفت که این ماده افزودنی شیمیایی است که در ترکیب با بتن، باعث کاهش میزان آب آن و البته بالا رفتن عدد اسلامپ بتن می ­شود.  عدد اسلامپ به عددی گفته می ­شود که در زمان آزمایش اسلامپ بتن حاصل می­ شود.

این عدد نشان دهنده مقدار افت بتن در زمان ساخت و آماده سازی آن است.

قابل گفتن است که با افزایش عدد اسلامپ بتن، بی آنکه خواص آن تغییری بکند، بتن روان تر می­ شود. در نتیجه موجب می­شود تا به اسانی و بی هیچ خللی به محل مورد نظر ریخته شود. روان کننده بتن جز افزودنی­های بتنی محسوب می ­شود که بسیار حائز اهمیت می ­باشد و کاربرد فراوانی نیز دارد.

روان کننده بتن از چه موادی تشکیل شده است و چه تاثیری بر بتن دارد؟

روان کننده بتن که به آن افزودنی کاهنده نیز می­گویند به منظور بهبود بخشیدن به کارایی و قابلیت­های بتن به آن افزوده می­شود. این افزودنی از مواد آلی تشکیل شده است و در برخی نمونه ­ها با مواد معدنی نیز ترکیب شده است.

از بهترین شیوه­ های افزایش کارایی و روانی بتن می­توان به استفاده از همین روان کننده ها اشاره کرد. به طوری که بدون بالا بردن مقدار نسبت آب به سیمان می­ شود در استفاده از سیمان صرفه جویی کرد و عمل اختلاط بتن و تراکم آن، بتن ریزی را اجرا نمود.

منظور از روان بودن بتن در توضیح ساده­ تر همان میزان شکل پذیری آن است. این افزودنی سبب پراکنده شدن ذره­ های سیمان در بتن می­شود و با فراهم کردن سطح­ های بیشتری به منظور تماس با آب موجب بهبود بخشیدن به عمل هیدراتاسین سیمان می­ گردد. معمولا روان کننده­ ها از لیکنوسولفونات تشکیل شده­ اند. این ماده به عنوان محصول جانبی در صنایع کاغذسازی نیز شناخته می ­شود.

عملکرد روان کننده­ ها در بتن به چه صورتی است؟

زمانی که سیمان با اب ترکیب می ­شود، به خاطر کم بود نیروی دافعه در بین ذره ­های سیمان، این ذرات به همدیگر می ­چسبند و در نهایت موجب ایجاد کلوخه سیمانی می­ شوند. افزودن روان کننده­ ها این کلوخه­ ها را از هم باز می­ کند و سبب می­ شود تا ذره­ ها از یکدیگر جدا شده و پراکنده شوند.

این پخش شدن موجب می ­شود تا نیروی جاذبه بین آن­ها کمنر شود و به دنبال آن حرکت ذرات آسان تر شود. به این شکل خاصیت روانی بتن بالا می ­رود و کارایی آن نیز در قیاس با نمونه ه­ای که در آن از روان کننده استفاده نشده است، بیشتر می ­شود.

چگونه از روان کننده بتن استفاده می ­شود؟

به منظور استفاده از روان کننده­ های بتنی، ابتدا باید  به سطح و نیاز خود توجه داشته باشید و سپس اقدام به خرید و استفاده آن کنید. روان کننده ­های بتنی انواع مختلفی دارند که هر کدام از آن­ها ویژگی ­های منحصر به فرد خود را دارند.

برای استفاده از آن­ها بعد از ترکیب سیمان و آب و ماسه با توجه به نسب درج شده در روی بسته ­بندی آن می­ توانید به بتن بیافزاید و مخلوط کنید. مقدار مصرف روان کننده در بتن با توجه به نوع و عدد اسلام آن و دیگر موارد متفاوت است.

سپس بتن شما آماده استفاده است و می­ توانید توسط پمپ بتن آن را پمپاژ کنید. ذکر یک نکته در این بخش بسیار ضروری است و آن هم اینکه استفاده از این مواد نیاز به دانش در این زمینه، تجربه و مهارت دارد. در صورتی که حرفه ­ای نیستید و سابقه کار در استفاده از آن ندارید توصیه می ­کنیم به هیچ وجه از این افزودنی ­­های شیمیایی استفاده نکنید.

لازم به ذکر است که استفاده از روان کننده های بتن می‌تواند ضررها و معایبی را نیز در پیش داشته باشد.

تا اینجای مطلب به این نکات اشاره کردیم که روان کننده بتن یک ماده افزودنی شیمیایی است که موجب روان کنندگی بیشتر و سیال شدن خمیر حاصل می‌شود و به کاهش مقدار آب اضافی منجر می‌شود و می‌تواند مقاومت کششی و خمشی و همینطور دوام بتن را افزایش داده و کارایی محصول را بالا برده و به کیفیت کار شما بیافزاید.

استفاده بیش از اندازه از روان کننده های بتن، معایبی دارد، که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم؛

هم چنین در مقابل، استفاده زیاد از روان کننده ها می تواند نتایج منفی و برعکس را نیز در پی داشته باشد. استفاده زیاد از روان  کننده می تواند موجب از هم گسیختگی بیش از حد خمیر شده و می تواند مواد سازنده آن را از یکدیگر تفکیک دهد.

استفاده از مقدار بیش از حد مجاز آن، می تواند منجر به کاهش فرآیند اثر محصول مورد نظر شود. بنابراین استفاده از روان کننده ها و اضافه نمودن درصد مجاز آن، یکی از عوامل مهمی است که باید تحت نظر فردی که در این امور متخصص است انجام گیرد.

پس همانطور که در این مقاله اشاره شد، مزایای استفاده از روان کننده ها بسیار زیاد می باشد و معایب استفاده از این محصولات بسیار نادر است که آن هم در صورت استفاده نابجا، نادرست و بیش از حد مجاز آن به وجود می آید.

بنابراین استفاده از افزودنی هایی مانند روان کننده موجب افزایش جاری شدن خمیر موردنظر، افزایش شکل پذیری و در نتیجه افزایش مقاومت و استحکام سازه مورد نظر می گردد که باید مقدار مصرف آن با توجه به دوز های نوشته شده بر روی جلد محصولات و همینطور با استفاده از افراد متخصص و توسط ابزارهای دقیق انجام گیرد.

مزیت استفاده از روان کننده بتن در چیست؟

استفاده از افزودنی های بتنی همانند روان کننده بتن تاثیر بسزایی بر روی بتن و عملکرد آن دارد. تا جایی که امروزه در اکثر پروژه ­های بتن ریزی و ... از آن استفاده می­کنند.  از مزیت­های آن می ­توان به موارد زیر اشاره کرد:

1)      استفاده از این افزودنی در بتن در وهله اول باعث افزایش عدد اسلامپ و روان شدن بتن می­ شود. افزایش عدد اسلامپ بتن بسته به نوع روان کننده به کار رفته شده می­ تواند متفاوت باشد. به عبارت ساده ­تر شما برای دست یافتن به عر عدد اسلامپی باید از روان کننده مختص آن استفاده نمایید.

2)      روان کننده بتن باعث می­ شود تا آب بتن به میزان چشمگیری کاهش یابد و به عبارتی موجب کاهندگی آب آن می­ شود. از آن جایی که از مهم ترین عوامل تاثیر گذار در بهبود خاصیت مکانیکی بتن، نسبت آب به سیمان است و رابطه معکوس با همدیگر دارند. این عمل سبب بهبود بخشیدن به ویژگی ­های مکانیکی بتن و بالا رفتن مقاومت آن در مقابل آب و سایر عوامل محیطی و تغییرات آب و هوایی می ­شود.

3)      وجود این افزودنی عیار  سیمان بتن را کم می ­کند و حرارت هیدراتاسیون در بتن را نیز کم می ­کند.

4)      مقاومت فشاری بتن در حضور این ماده افزایش پیدا می ­کند.

5)      استفاده از این روان کننده ­ها، باعث آمادگی و مقاومت بالای  بتن در برابر رطوبت مداوم، خشکی، یخبندان، ذوب شدگی و دیگر عوامل محیطی می ­شود.

6)       از دیگر مزیت­ هایی که این روان کننده­ ها دارند این است که بتن با سنگدانه های نامناسب را قابل استفاده می­ کنند.

7)      باعث پمپاژ راحت­تر بتن در زمان استفاده می ­شوند.

8)      وجود این ماده این امکان را فراهم می­ کند تا از بتن برای قالب­ های پر میلگرد و  نازک نیز  استفاده کرد.

9)      سبب سهولت و اجرا آسان در بتن ریزی و هم چنین افزایش شکل پذیری آن می ­­شود.

معایب استفاده  از روان کننده بتن چیست؟

طبیعی است که هر ماده مفیدی یک سری معایبی نیز دارد که گاه بسیار زیاد و گاه بسیار کم است. افزودنی های بتن نیز از این قافله جدا نیستند و در کنار مزیت ­هایی که دارند یک سری معایبی نیز دارند که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

در زمان استفاده از روان کننده بتن، در بتن باید به مقدار مصرف آن دقت کنید.  چرا که کوچک­ ترین اشتباهی در مقدار مصرف روان کننده در بتن موجب می ­شود تا نتیجه مطلوبی را شاهد نباشید. با افزایش مقدار روان کننده در بتن، اغلب بتن آب می­ اندازد  و به دنبال آن کندگیری و جداشدگی آن اتفاق می ­افتد. آب انداختن زیاد از حد بتن موجب و پاشیدگی آن می ­شود.

توجه داشته باشید که استفاده از این افزودنی باعث ایجاد حباب هوا در بتن می ­شود و همچنین ممکن است در زمان گیرش بتن خللی ایجاد نماید و این زمان تا حد زیادی بیشتر شود. ناگفته نماند که با توجه به ترکیب روان کننده و مواد شیمیایی به کار رفته در آن، استفاده زیاد از آن ممکن است باعث ایجاد تاخیر در اثر بخشی بتن شود.

کاربرد روان کننده بتن

هدفی که در استفاده از مواد افزودنی مانند روان کننده های بتن وجود دارد، بالا بردن عدد اسلامپ یعنی چیزی بین ۷ و ۹ اینچ،  افزایش استحکام و مقاومت و همینطور جریان پذیری مناسب بتن می باشد.

نسبت آب به سیمان، یکی از فاکتورهای مهم است که می تواند تاثیر بسیار زیادی در بهبود خواص مکانیکی بتن بگذارد. اگر میزان آب به سیمان در یک بتن کم باشد، باعث بهبود عملکرد و ارتقای ویژگی های بتن شده و مقاومت کششی و خمشی آن را افزایش داده و آن را در برابر نفوذ آب مقاوم می کند بنابراین با استفاده از روان کننده بتن می توان کارایی بتن را افزایش داد.

روان کننده ها در انواع مختلفی موجود می باشند و تفاوت‌های جزئی با یکدیگر دارند. به عنوان مثال روان کننده های دیرگیر، یکی از انواع روان کننده های بتن می باشد که برای استفاده در فصل تابستان و در مناطقی که از گرمای بیشتری برخوردارند یا به مناطق گرمسیر معروف هستند مناسب تر می باشد.

استفاده از این روان کننده ها می توانند با کاهش نسبت آب به سیمان، کارایی بتن را بالا ببرد و طول فرایند  گیرش اولیه آن را طولانی تر کند همچنین استفاده از روان کننده های دیرگیر در بتن هایی که چسبندگی مناسبی ندارند، می‌تواند مناسب باشد زیرا چسبندگی را افزایش می‌دهد و برای دیوارهای برشی در تیرها و بتن ریزی ستون ها بسیار مناسب می باشد.

روان کننده زودگیر، یکی دیگر از انواع روان کننده وافزودنی های بتن می باشد که فرایند گیرش بتن را کاهش می‌دهد. این نوع روان کننده برای مناطقی که دارای آب و هوای سرد تری هستند و به اصطلاح سردسیر می باشند، مناسب تر است. استفاده از این روان کننده ها، اختلاط بتن را کاهش می دهد و عملیات پمپاژ را آسان‌تر می‌کند.

 روان کننده ها در بتن ریزی هایی که با مصالح سنگی استفاده می شود، کاربرد بیشتری دارد. روان کننده معمولی نیز یکی دیگر از انواع روان کننده هاست که برای استفاده در مناطقی که دارای آب و هوای معتدل و مناسبی می باشند بسیار پرکاربرد است استفاده از این روان کننده، کارایی بتن را افزایش می دهد و همچنین باعث افزایش مقاومت فشاری آن می شود و از جدا شدگی و از هم گسیختگی بتن جلوگیری می کند.

روان کننده های معمولی را می توان به ملات سیمانی بتن های مسلح اضافه کرد؛ از این روان کننده ها برای بتن ریزی توسط پمپ نیز استفاده می کنند.

بتن باید به گونه‌ای باشد که بتوان کار پذیری بالایی داشته باشد به همین منظور ماده های افزودنی به آن اضافه می شود که بتواند با بتن عجین و مخلوط شده و یکنواخت ترین مخلوط را به وجود آورد. زمان افزودن موادی مانند روان کننده بسیار مهم است و باید در مرحله درستی  افزوده شود.

حداکثر کارایی و راندمان زمانی به وجود می‌آید که این گونه افزودنی‌ها در مراحل انتهایی به بتن مورد نظر افزوده شوند. زمان، نحوه و مراحل افزودن مواد بسیار مهم است و تاثیر زیادی روی گیرش و مقاومت فشاری محصول موردنظر می گذارد.

افزودنی های مختلفی وجود دارند که می‌توان برای افزایش کارایی بتن مورد نظر اضافه کرد. اما یکی از شایع‌ترین و رایج‌ترین افزودنی‌ها، روان کننده و فوق روان کننده می باشد که روان کننده ها به منظور کاهش آب به بتن اضافه می‌شوند از مواد آلی  تشکیل شده اند و باعث حفظ کارپذیری و کارایی بتن می شوند.

همانطور که در قبل اشاره شد مواد روان کننده به سه دسته A, D و E  تقسیم‌بندی می‌شوند. دسته A فقط به منظور کاهش میزان آب مصرفی مورد استفاده قرار می گیرد. نوع D در صورتی مورد استفاده قرار می گیرد که نیاز به خاصیت زودگیر کننده باشد.

روان کننده هایی که به منظور کاهش مقدار آب مصرفی مورد استفاده قرار می گیرد، موجب ممانعت از نشست می‌شوند و برای جلوگیری از جداشدگی دانه ها و جلوگیری از پراکندگی ذرات تشکیل دهنده بسیار موثر هستند و همینطور برای ارتقاء و تقویت قابلیت پمپ شدن، از مواد افزودنی بر پایه ی کاهنده آب استفاده می شود.

همینطور برای افزایش مقاومت، افزایش دوام، افزایش چسبندگی بتن و همینطور بالابردن کارایی مکانیسم عمل و برای تسریع مقاومت از این محصول استفاده می شود. استفاده از این محصول کارایی بالایی دارد که به کاربردهای مختلف آن اشاره کردیم.

روان کننده ها در سه دسته ابر روان کننده، سوپر روان کننده و روان کننده  معمولی موجود هستند. قیمت این افزودنی ها به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد و با توجه به شرکت تولید کننده، قیمت های مختلف روی آن برچسب گذاری می شود.

روان کننده ها، یکی از موثرترین و بهترین روش ها برای بالا بردن کارایی و روان کنندگی بتن به حساب می‌آید و می‌توان با استفاده از این مواد از مصرف زیاد آب و سیمان جلوگیری کرده و عمل تراکم بتن را به راحتی به انجام رساند و مشکلاتی نظیر سختی و سفتی بتن را به حداقل رساند.