بایوژن

پریبیوتیکها گروهی از مواد مغذی هستند که معمولاً از جنس کربوهیدرات‌ها (مانند اینولین) می‌باشند که در صورت مصرف خوراکی، باعث رشد و تغذیه باکتری‌های مفید در دستگاه گوارش می‌شوند و در سال‌های اخیر ارتباط آنها با سلامتی انسان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. پری‌بیوتیک‌ها به طور طبیعی در میوه‌ها ، سبزیجات و گیاهان خاصی از جمله کنگر فرنگی (artichoke)، مارچوبه (asparagus)، موز ، کاسنی (chicory)، سیر و پیاز یافت می‌شوند. پری‌بیوتیک‌ها در برابر آنزیم‌های دستگاه گوارش انسان تقریباً یا کاملاً غیر‌قابل هضم می‌باشند اما به طور انتخابی حداقل توسط یک باکتری پروبیوتیک موجود در روده طی پروسه تخمیر، تخریب و تبدیل به اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه شده و می‌توانند با تحریک رشد و یا فعالیت یک یا تعدادی از باکتری‌های کلون، منجر به بهبود وضعیت سلامتی میزبان گردند .
انجمن بین‌المللی علمی پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها (ISAPP)، پری‌بیوتیک‌ها را به عنوان مواد انتخابی تخمیرپذیر که باعث تغییرات خاصی در ترکیب و یا فعالیت میکروفلور دستگاه گوارش می‌گردد و مزایایی را برای سلامت میزبان ایجاد می‌نماید تعریف کرده است‌. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)، پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف به تعداد کافی، اثرات سلامت بخش‌دارند .
امروزه تمایل به مصرف پری‌بیوتیک‌ها و پروبیوتیک‌ها به منظور بهبود سلامت گوارش انسان افزایش یافته است. مصرف باکتری‌های مفید پروبیوتیک به همراه الیگوساکارید‌ها باعث ارتقای ترکیب باکتریایی کلون می‌شود و سلامت عمومی را بهبود می‌بخشد. تحقیقات گسترده نشان می‌دهد که جمعیت میکروبی روده متشکل از گونه های فراوان باکتری است که شامل باکتری‌های مفید و پاتوژن می‌باشد که باکتری‌های مفید مسئول سلامت روده ای انسان هستند. در شرایطی که تعداد باکتری‌های مفید روده کاهش پیدا کند، تعادل میکروبی بهم خورده و باکتری‌های پاتوژن مشکلاتی برای سلامتی ایجاد می‌کنند.
سین‌بیوتیک به محصولاتی گفته می‌شود که ترکیبی از پروبیوتیک و پری‌بیوتیک می‌باشد. در محصولات سین‌بیوتیک، از پری‌بیوتیک‌ها (مانند اینولین) جهت پایداری و تحریک رشد میکروارگانیسم‌های زنده مفید (پروبیوتیک) درون محصول استفاده می‌شود. در واقع استفاده از پری‌بیوتیک‌ها برای غلبه بر مشکلات بقا احتمالی که باکتری‌های پروبیوتیک در هنگام عبور از دستگاه روده فوقانی با آن مواجه می‌شوند، بسیار مفید خواهد بود و یکی از بهترین راه ها برای بازگرداندن تعادل و حفظ شرایط مثبت روده‌ای، استفاده از محصولات سین‌بیوتیک می‌باشد.

بهبود سلامت دستگاه گوارش از طریق ایجاد تعادل مناسب بین باکتری‌های مفید و مضر و تحریک رشد باکتری‌های مفید.
 تحریک حرکات دودی کلون از طریق تخمیر پری‌بیوتیک و بنابراین بهبود یبوست و دردهای شکمی و افزایش فرکانس مدفوع.
 کمک به افزایش جذب کلسیم بدن از طریق اینولین و بهبود تراکم مواد معدنی در استخوان و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان.
کمک به کاهش سطح بالای تری‌گلیسیرید خون و کبد.
 کمک به کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت و پری‌دیابت از طریق کاهش پاسخ اندیس گلایسمی به ساکارز و مالتوز به دلیل کاهش فعالیت آنزیم‌های دی ساکاریداز در دستگاه گوارش.
کمک به کاهش وزن از طریق کاهش دریافت مقدار کالری کل روزانه، به دلیل داشتن کالری کمتر در مقایسه با سایر کربوهیدرات‌های قابل هضم.
 کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا از طریق تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر طی تخمیر پری‌بیوتیک‌ها توسط باکتری‌ها که منجر به کاهش چربی‌ها و کلسترول می‌گردد.
 افزایش جذب یونهایی نظیر آهن، منیزیوم، کلسیم و روی به واسطه جذب لاکتات در رودهی بزرگ و به دنبال آن کمک به سیستم ایمنی و سلامت گوارش انسان.

عوارض جانبی

در مواردی مصرف این محصولات ممکن است منجر به نفخ و افزایش تولید گاز در دستگاه گوارش گردد، بدیهی است با ادامه مصرف، عوارض فوق از بین خواهند رفت. در صورت مشاهده عوارض دیگر پزشک یا داروساز را مطلع نمایید.

موارد احتیاط

هیچ مورد منع مصرفی برای این فرآورده وجود ندارد. در مواردی مانند بیماری‌های قلبی، اندوکاردیت و نقص سیستم ایمنی بهتر است مصرف با تجویز پزشک صورت گیرد. در افرادی که تحت عمل جراحی همانند جراحی‌های شکمی، جراحی سندرم روده کوتاه، پیوند عضو و… قرار می‌گیرند، استفاده از پروبیوتیک باید با تجویز پزشک باشد.

مصرف در گروه‌های خاص

در دوران بارداری و شیردهی با مشورت پزشک مصرف شود.

تداخل دارویی

در افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند با احتیاط و تحت نظر پزشک معالج استفاده شود.

شرایط نگهداری

در جای خشک، خنک و دمای ۲۵ درجه سانتیگراد به مدت دو سال قابل نگهداری است.

نتایج مطالعات بالینی مصرف پروبیوتیک‌ها و پری‌بیوتیک‌ها

سین‌بیوتیک به محصولی نسبت داده می‌شود که شامل ترکیبی از پروبیوتیک و پری‌بیوتیک‌ها بوده که در تعامل با یکدیگر باعث ارتقا جمعیت مفید روده می‌گردد. اصطلاح سین‌بیوتیک زمانی به کار برده می‌شود که پری‌بیوتیک‌ها منجر به تأثیر مثبت در گسترش پروبیوتیک‌های خاصی گردند. مثال هایی از این ترکیب شامل لاکتوباسیوس و بیفیدوباکتریوم-اینولین می‌باشد. سین‌بیوتیک‌ها به دو طریق کار می کنند:
۱- بهبود زنده مانی پروبیوتیک‌ها ۲- ایجاد مزایای خاصی برای سلامتی.
نتایج منتشر شده از مطالعات in vitro و انسان نشان داده‌اند که اینولین می‌تواند رشد و یا فعالیت باکتری‌های مفید را در روده بزرگ تحریک کند و این تحریک می‌تواند ترکیب فلور روده را بهبود بخشد، موجب ارتقا سیستم ایمنی بدن شود و در نتیجه به سلامتی میزبان کمک کند. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف اینولین می‌تواند به طور قابل توجهی شمار باکتری‌های پاتوژن را کاهش داده و تعداد باکتری‌های مفید را افزایش دهد.
پتانسیل پری‌بیوتیک ها را می‌توان از طریق تخمیرپذیری ترکیبات بر پایه جمعیت بومی بیفیدوباکتریوم و لاکتوباسیل ها در کلون ارزیابی نمود که عملکرد اینولین در این رابطه به طور گسترده‌ای در مطالعات مختلف تأیید شده است. بررسی تغییرات در ترکیب جمعیت و تعادل میکروبی روده و میزان تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (پروپیونات، بوتیرات، استات) درون کولون، از عوامل مهمی است که جهت ارزیابی پتانسیل پری‌بیوتیک‌ها و تأثیر آنها به‌کار می‌رود.
نتایج آزمون محرک اکوسیستم میکروبی روده انسان (Simulator of the Human Intestinal Microbial Ecosystem (SHIME)) برای اینولین این‌گونه نشان داد که جمعیت بیفیدوباکتریا و همچنین تولید پروپیونات و بوتیرات به طور قابل ملاحظه‌ای درون روده افزایش پیدا می‌کند.
تجزیه و تحلیل مدفوع گروهی از موش‌های تغذیه شده با اینولین، الیگوساکارید سویا و فروکتو‌الیگوساکارید به همراه دریافت باکتری‌های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس، لاکتوباسیلوس کازئی و بیفیدوباکتروم لاکتیس نشان داد که اینولین زمان نگهداری و بقاء را در زمان مصرف این سه گونه پروبیوتیک افزایش داد.
در مطالعه‌ای دیگر در رابطه با تأثیر اینولین و پروبیوتیک‌های لاکتوباسیلوس رامنوسوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس بر عملکرد ایمنی روده در موش‌ها نشان داده شد که اگرچه اینولین به تنهایی باعث القا ایمنی در روده می‌شود، کاربرد آن همراه با این دو پروبیوتیک به مراتب مؤثرتر است.
در مطالعه‌ای بر روی ۷۱ کودک مبتلا به سندروم روده‌ی تحریک پذیر، نشان داده شد که استفاده از پروبیوتیک‌های لاکتوباسیلوس پلانتاروم، لاکتوباسیلوس رامنوسوس و بیفیدوباکتریوم لاکتیس در دوز ۵x۱۰۹ همراه ۹۰۰ میلی‌گرم اینولین به مدت چهار هفته، به طور قابل توجهی باعث بهبود علائم یبوست می‌گردد.
همچنین در مطالعه ای بر روی ۱۰۳۹ نوجوان نشان داده شد که پروبیوتیک‌ها تأثیر به سزایی بر فاکتورهای مختلف مرتبط با عوارض دیابت دارند و باعث کاهش چاقی ، کاهش شاخص توده بدنی (BMI)و کاهش نسبت دور کمر به لگن می‌گردند. همچنین منجر به تنظیم فشار خون، کلسترول HDL و تری‌گلیسیرید شده و به طور قابل توجهی سبب کنترل بهتر قند خون می‌شوند.
در مطالعه‌ای دیگر بر روی کودکان و نوجوانان بین سنین ۸ تا ۱۷ سال نشان داده شد که پری‌بیوتیک اینولین عامل قوی در درمان دیابت نوع ۱ بوده که از طریق ایجاد هیپوگلایسمی شدید، کاهش اندوتوکسیمی و کاهش مقاومت به انسولین، بهبود کنترل قند خون و تغییر در میکروبیوتا و نفوذپذیری سلول‌های اپیتلیوم روده عمل می‌نماید.