سل‌کانتر اتوماتیک

سل کانتر ((cell counter از دو واژه cell (سلول) و counter (شمارش) تشکیل شده است. یکی از شاخص های سلامت در انسان، طبیعی بودن تعداد و ابعاد سلول های خونی است. بنابر این، بررسی سلول های خونی می تواند عامل مهمی در تشخیص بیماری ها باشد. در گذشته از روش های دستی جهت شمارش سلول های خونی استفاده می شد، اما به دلیل آنکه این روش ها بسیار وقت گیر و از دقت کمی برخوردار و مستعد خطاهای متعددی است، محققان پس از سال ها تلاش توانستند دستگاه های شمارنده سلول های خونی را عرضه کنند. وظیفه اصلی این دستگاه ها، تهیه گزارش سریع و دقیق به روشی ساده از پارامترهای اصلی خون است.

 درباره سل کانتر

سل کانتر ((cell counter از دو واژه cell (سلول) و counter (شمارش) تشکیل شده است. یکی از شاخص های سلامت در انسان، طبیعی بودن تعداد و ابعاد سلول های خونی است. بنابر این، بررسی سلول های خونی می تواند عامل مهمی در تشخیص بیماری ها باشد. در گذشته از روش های دستی جهت شمارش سلول های خونی استفاده می شد، اما به دلیل آنکه این روش ها بسیار وقت گیر و از دقت کمی برخوردار و مستعد خطاهای متعددی است، محققان پس از سال ها تلاش توانستند دستگاه های شمارنده سلول های خونی را عرضه کنند. وظیفه اصلی این دستگاه ها، تهیه گزارش سریع و دقیق به روشی ساده از پارامترهای اصلی خون است.

موارد استفاده از سل کانتر (آنالایزر هماتولوژی)
به طور کلی دستگاه های سل کانتر یکی از پرکاربرد ترین و اصلی ترین تجهیزات آزمایشگاهی است. این دستگاه ها تعداد گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC) و پلاکت ها را اندازه گیری می کنند و قابلیت ارزیابی هموگلوبین، هماتوکریت MCHC، MCH، MCV، مورفولوژی گلبول های قرمز و شمارش افتراقی سلول های سفید را هم دارند. این دستگاه ها امروزه به صورت گسترده ای در جهان مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این آنالیزرهای هماتولوژی مزایایی چون افزایش دقت و سرعت کار، افزایش صحت نتایج، کاهش خطاهای کاربری و کاهش هزینه ها را در پی دارد.

روش های اندازه گیری و شمارش سلول ها در سل کانتر
تحلیلگرهای هماتولوژی در نخستین مرحله تکاملی خود عمدتاً بر پایه پیشرفت هایی که در زمینه الکترونیک و نور حاصل شده بود، طراحی شدند. شناخته شده ترین مثال این مورد به سال ۱۹۵۰ بر میگردد، یعنی زمانی که والاس کولتر، اصل «امپدانس الکتریکی» را در نخستین شمارش گر سلول های خونی بهکار گرفت. کولتر روش جدیدی را جهت شمارش پارتیکل های فلزی موجود در یک سوسپانسیون ابداع کرد و سپس این فن آوری را جهت شمارش سوسپانسیون سلول های خونی به کار برد. این عمل در واقع نقطه عطفی در اتوماسیون (خودکار شدن) آزمون های هماتولوژی به شمار می رود، در نتیجه به تدریج در دستگاههای شمارنده، فنآوریهای دیگری نظیر پراکنش نور، رادیوفرکانس و فلوئورسانس بهکار گرفته شد.
در گذشته سل کانتر ها بر اساس اندازه، سلول ها را شمارش می کردند اما امروزه از روش های جدیدی مانند اسکاتر استفاده می شود. انواع مختلفی از این نوع دستگاه ها وجود دارد که از روش های مختلفی برای اندازه گیری و شمارش سلول ها استفاده می کنند اما تقریبا تمام آنها از یکی از چهار روش معرفی شده استفاده می کنند. امپدانس (روش امپدانس الکتریکی- تغییر هدایت الکتریکی)، اپتیکال (الکترواپتیکال)، سیتوکمیکال و تلفیقی. از بین روش های موجود روش امپدانس به علت مزایای و کارکردهای بسیار بالا بیشتر استفاده می شود. سل کانتر های اپتیکال توسط نور و قوانین حاکم بر آن اندیکس های هماتولوژی را گزارش می کند. سیتوشیمی هم روشی است که به طور انحصاری در یک نوع دستگاه استفاده می شود.

کنترل کیفیت دستگاه های شمارنده خودکار سلولی
آزمایشگاه ها برای کنترل کیفیت دستگاه های شمارنده سلولی در بخش هماتولوژی باید دستورالعمل های مکتوبی داشته باشد و سوابق انجام برنامه های کنترل کیفی نیز به نحو مقتضی نگه داری شود.
توصیه مراجع معتبر بین المللی برای انجام این امر استفاده از خون کنترل است که بسیاری از آزمایشگاه های کشور به دلایل مختلف از جمله دسترسی نداشتن به این نمونه از روش های دیگری برای کنترل کیفیت دستگاه شمارنده استفاده می کنند. در هر صورت هر آزمایشگاه ملزم به استفاده از روش های کنترل کیفی بوده که انواع خطاهای سیستماتیک و تصادفی را مشخص نماید.