زئولیت

زئوليت ها جامد های کریستالی غیر آلی با منافذ کوچک هستند که ساختار آلومينوسيليكاتي آبدار از فلزات  قلیایی و قليايی خاکی هستند و شبکه های سه بعدی متشکل از چهار وجهی های SIO4_AlO4 را تشکیل می دهند. یک اتم سیلیس یا آلومینیوم در وسط با چهار اتم اکسیژن ترکیب می شود و ساختار تترا هدرال را تشکیل می دهند که ساختار آن  ازعناصر گروه های 1و2 مانند: سدیم، کلسیم، پتاسیم، منیزیم می باشند. فرمول تجربی کریستال های آلومینو سیلیکاتی زئولیت ها به صورت زیر است:

M2/nO·Al2O3·ySiO2·wH2O

زئولیت شبکه های سه بعدی متشکل از چهار وجهی های SIO4_AlO4 شامل کانال ها و حفره ها یا قفس های بهم پیوسته اند که کاتیون ها و مولکول های آب فضاهای بین حفره ها را اشغال می کنند، ساختمان کلی آن مثل TiO4 است که T عنصر3 ظرفیتی است. وجود كانال ها در اين گروه كانی ها سبب وزن مخصوص پايين آنها شده است. به دلیل وجود این ساختمان دارای خاصیت تبادل کاتیونی هستند. زئولیت ها سیلیکات های آبداری هستند که پیوند آبدار در آنها بسیار سست است و تا 500 درجه سانتيگراد پايدارند اما در صورت حرارت دادن با درجه حرارت بالا مقدار زيادی از آب خودشان را از دست می دهند و دوباره در شرايط مناسب خودشان را بازسازی می كنند و به حالت اولشان بر می گردند. اما در زمان بی آب شدن، تراکم پایین و فضاهای خالی بالایی دارند. ساختمان بلوری اغلب زئولیت ها موقع بی آب شدن پایدار می مانند. بعضی از انواع زئوليت ها در شرايط قليايی و عده ای ديگر در محيط اسيدی پايدارند.

مولکولارسیو ماده ای است که از منافذ ریز با سایز یکنواخت و مشخص تشکیل شده است و بعنوان جاذب گازها و مایعات مورد استفاده قرار می گیرد. یک مولکول آب به اندازه ای کوچک است که بتواند از این منافذ عبور کند در حالیکه مولکول های بزرگتر قادر به این کار نیستند. این منافذ مانند یک تله برای نگهداشتن مولکول های آب عمل می کنند و به واسطه دارا بودن چنین خاصیتی است که مولکولارسیو قادر است به میزان 22 % از وزن خود آب جذب نماید. این ماده اغلب در صنعت پترولیوم (نفت) و مخصوصأ در خالص سازی جریانات گازها و همچنین در لابراتورهای شیمی برای جداسازی ترکیبات و واکنش های مربوط به خشک کردن مواد بکار برده می شود. این محصول به رنگ خرمایی روشن و در انواع 3A، 4A، 5A، 13X و در مش های 5-3 و 8-4 موجود می باشد.

برای فعال سازی مولکولارسیو می توان از یکی از روش های ذیل اقدام نمود:

1. تغییر فشار (مانند تغلیظ کننده های اکسیژن)
2. حرارت دادن و پاکسازی به کمک یک گاز حامل (دهیدراته کردن اتانول)
3. حرارت دادن تحت خلاء

این پروسه برگشت پذیر بوده و اگر رطوبت گیر آلومینا را تا 200 درجه سانتیگراد حرارت دهید، تمام آب انبار شده در خود را آزاد می کند که این عمل را احیاء شدن می نامند.آلومینا فعال به عنوان کاتالیست در گازهای طبیعی و تصفیه شده مورد استفاده قرار می گیرد و می تواند نقطه شبنمی هوا را تاoC  40- کاهش دهد البته انواع مخصوصی از این ماده وجود دارد که می تواند نقطه شبنمی را تا oC  100- کاهش دهد. آلومینا فعال علاوه بر خاصیت رطوبت گیری و کاتالیستی، بعنوان صافی فلوراید و سلنیوم در آب آشامیدنی نیز به کاربرده می شود.

مشخصات فنی:

کاربردها:

• تصفیه آب
• کاتالیست
• ساخت وساز
• کشاورزی
• جداسازی و خالص سازی
• پودر
• جاذب
• دارویی
• تغذیه
• در فرآیندهای صنعتی (هیدروژن زدایی، هیدروکراکینگ،  ایزومری کردن، آلکیل دار کردن، حلقه زایی با حذف هیدروژن).

خصوصیات زئولیت:

• میزان آبگیری زیاد
• پایه مناسب برای انواع کاتالیست ها
• چگالی کم و حجم خالی  زیاد هنگامی که آبگیری می شود
• ثبات ساختمان بلوری در هنگام آبگیری
• توانایی تبدیل یونی
• وجود کانال های مولکولی یکنواخت در بلور های آبگیری شده
• توانایی جذب گاز ها و بخار ها
• خواص کاتالیزوری
• هدایت الکتریکی