گاوآهن یکی از مهمترین ابزارهای خاک ورزی در صنعت کشاورزی است که برای کندن، شخم زدن، زیر و رو کردن و آماده سازی زمینهای کشاورزی و بستر کشت کاربرد دارد. نام دیگر گاو آهن خیش می باشد. این ابزار دارای یک تیغه یا چند تیغه از جنس فولاد سنگین و دارای نوکهای تیز و برگشته به درون است که آن را به پشت تراکتور وصل میکنند. در حین حرکت ماشین، این ابزار بر روی زمین کشیده میشود و زمین را شخم میزند. در گذشته این ابزار را توسط چهارپایان به ویژه گاو حرکت میدادند. گاوآهن ، خاک را به صورت ذرات کوچکی در می آورد که در معرض فرسایش آب و باد قرار می گیرد. در کل استفاده از گاوآهن مواقعی کاربرد دارد که نرم کردن خاک تا عمق زیادی ضروری باشد و بخواهید زمین را به فاصله کوتاهی زیر کشت ببرید.
کار گاو آهن چیست؟
خاک شیاری را که ایجاد میکند از زمین جدا کرده و آن را بلند میکند وسپس بر می گرداند و اعمال زیر را به ترتیب انجام می دهد:
1-خاشاک را زیر خاک میکند.
2-موجب تهویه خاک می شود.
3-موجب افزایش نفوذ و جریان آب در خاک می شود.
4-علف های هرز را از بین می برد.
5-حشرات و تخم انها را از بین می برد.
6-کودهای مختلف را با خاک مخلوط میکند.
7-بستر مناسبی را برای بذر ایجاد می کند.
8-ریشه ها و ساقه ها را به سطح خاک آورده و باعث پوسیدگی انها می شود.
انواع گاو آهن :
1)گاوآهن برگردان دار
2)گاوآهن بشقابی
3)گاوآهن چیزل
4)گاوآهن دوار
5)گاوآهن زیر شکن
گاوآهن بشقابی:با استفاده از گاو آهن بشقابی میتوان میزان عرض برش زمین را تنظیم کرد که چه مقدار از زمین شخم زده شود. همچنین میزان عمق شخم زدن و نفوذ پذیری به خاک، که به وسیله یک یا چند چرخ و یا توسط سیستم هیدرولیک خوردرو کنترل میشود نیز قابل تنظیم است.
گاو آهن برگردان دار:این گاو آهن ها به منظور شخم اولیه زمین به کار می روند. گاو آهن های برگردان دار، بستر کشت بذر و رشد ریشه را مهیا خواهند کرد. مکانیزم عملکرد گاوآهن برگردان دار به این صورت است که خاک را برش داده سپس به بالا می آورد و توسط باله های زاویه دار خود، خاک را بر می گرداند و موجب زیر و رو شدن خاک و همچنین کنده شدن ریشه علف های هرز و مخلط شدن بقایای گیاهان قبلی با خاک می شود.
گاوآهن دوار:این نوع گاواهن دارای محور گردنده افقی می باشد و قسمت های اصلی آن عبارت است از:
محور گردنده عرضی یا روتور--تیغه ها--جعبه دنده--حفاظ خاک گاواهن--چرخها و کفشک های تنظیم عمق--اهرمهای تنظیم کننده--محور
انرژی مورد نیاز خاک ورزی به وسیله گاواهن های دوار در مقایسه با انرزی گاواهن برگردان دار حدود سه برابر است.محور گردنده در گاو اهن دوار در جهت چرخش چرخ های تراکتور می چرخد.
گاوآهن زیر شکن: به صورت سوار به اتصال سه نقطه تراکتور متصل میشود. این وسیله به صورت شاخه ای میباشد و به صورت یک شاخه یا چندشاخه ساخته میشود. عمق کاری زیرشکنها معمولاً بیش از سایر ادوات کشاورزی است و بیش ۴۰ سانتیمتر است.
قسمت های مختلف گاو آهن :
1)تنه یا سینه : در اجزای خیش در وسط آن قرار داشته و دیگر قسمت ها به آن متصل می گردند
2)صفحه برگردان
3)پیشانی
4)کفش
5)تیغه : قابلیت اتصال به تیلر دارد و عموما از جنس فولاد یا چدن سخت بسیار محکم ساخته می گردد.
گاوآهن چیزل:گاوآهن چیزل باغی دستگاهی است که خاک را زیر و رو ننموده و با ایجاد شیارهایی در عمق خاک رطوبت موجود درلایههای مختلف آن را حفظ مینماید.