آتی کاوش سیستم

با توجه به رهنمودهای مکرر مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در مورد حمایت از تولید ملی و تحقق اقتصاد مقاومتی، معاونت علمی و فناوری طی سال‌های گذشته همواره از فناوران کشور برای ساخت داخل تجهیزات  وارداتی حمایت کرده است که درنتیجه آن، تعداد قابل توجهی تجهیزات و مواد آزمایشگاهی پیشرفته در کشور تولید شده است. ازاین‌ رو به‌منظور کاهش وابستگی آزمایشگاه‌های داخلی به تجهیزات و مواد وارداتی و همچنین استفاده از توانمندی‌های داخلی و حمایت از فعالیت‌های دانش‌بنیان درزمینه ساخت تجهیزات و تولید مواد آزمایشگاهی، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تاکنون هشت دوره «نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران ساخت» را از 1392 تا 1399 برگزار نموده است و هشتمین دوره آن از 27  آذرماه 99 بصورت مجازی در حال برگزاری است.

معاونت علمی و فناوری در این نمایشگاه بخشی از هزینه خرید مراکز علمی و پژوهشی دولتی را مطابق با سطح بندی تجهیزات پرداخت می کند. در مجموع این نمایشگاه در 7 دوره گذشته 830 میلیاردتومان فروش داشته است که از این میان حدودا 300 میلیارد تومان را معاونت علمی و فناوری پرداخت کرده است.

این مدل حمایتی، طرف تقاضا را تحریک می‌کند و باقدرت اهرم گونه خود منجر به  ایجاد بازار گسترده می‌شود و قابل پیاده‌سازی در سایر حوزه‌های فناوری (اعم از تجهیزات آزمایشگاهی فنی و مهندسی، تجهیزات پزشکی و سایر فناوری‌ها) است و می‌تواند تحولات جدی، در ایجاد بازار برای محصولات دانش‌بنیان نموده بدون آنکه بار مالی جدیدی بر دوش بودجه عمومی کشور تحمیل نماید، ایجاد کند.

 از دیگر اهداف سیاستی نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی، توسعه فناوری و نوآوری در شرکت­های تولیدکننده تجهیزات بوده و بدین منظور ابزارهای سیاستی مختلفی در ادوار برگزارشده نمایشگاه طراحی و به منصه اجرا رسیده است که در این خصوص می­توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1.       سطح­بندی تجهیزات عرضه‌شده در نمایشگاه و کاهش تدریجی یارانه حمایتی.

2.       تشویش شرکت­های تولیدکننده به دریافت مجوز دانش­بنیانی.

3.       دریافت گواهی‌نامه استاندارد coc و یا cop برای حداقل یکی از محصولات سطح یک عرضه‌شده در نمایشگاه توسط شرکت.

4.       عدم حمایت از یک تجهیز برای سه سال متمادی در نمایشگاه بدون انجام برنامه ارتقا

5.       ارائه برنامه توسعه­ای مانند طراحی صنعتی و .... برای هر محصول عرضه‌شده در نمایشگاه

بدیهی است بسیاری از این آثار در « نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ایران ساخت» با رفع موانع و مشکلات موجود در برگزاری نمایشگاه، باقوت بیشتری تداوم پیدا خواهد کرد و نتایج ارزشمندتری به دنبال خواهد داشت؛ بنابراین می‌باید ظرفیت‌های علمی، فنی و اقتصادی جدید برای افزایش توانمندی کشور در ساخت تجهیزات، شناسایی شوند و اقدامات حمایتی و سیاست‌های تشویقی موردتوجه قرار گیرند.

این اقدام معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تأثیرات زیادی را داشته است که اهم آن‌ها به شرح زیر است:

1. آثار فرهنگی: نهادینه شدن فرهنگ حمایت از تولید داخل و جهت‌دهی به بخش دولتی برای خرید از محصولات ساخت ایران در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی. شایان‌ذکر است خریداران این محصولات غالباً اعضاء هیات علمی دانشگاه‌ها بوده و تخصص لازم درزمینه عملکرد و پیچیدگی تجهیزات رادارند.

2. آثار اقتصادی: افزایش اشتغال، افزایش حجم فروش، افزایش توان صادرات و افزایش توان مالی برای سرمایه‌گذاری داخلی در توسعه فعالیت‌های شرکت‌های داخلی

3. آثار آموزشی و پژوهشی: تأمین زیرساخت‌های آزمایشگاهی موردنیاز دانشگاه‌ها و پژوهش سراها؛ با توجه به اینکه این خرید از سوی مراکز علمی و پژوهشی کشور صورت می‌گیرد، درنهایت منجر به افزایش زیرساخت‌های آزمایشگاهی آموزشی و پژوهشی می‌شود.

4. آثار بهره‌وری و کیفی: توان‌افزایی شرکت‌های داخلی؛ بدیهی است که هرچقدر بازار شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی گسترده شود منجر به افزایش توانمندی شرکت‌ها شده و همچنین با ارتباط‌گیری با کاربران نهایی تجهیزات می‌تواند منجر به افزایش کیفیت و درنهایت افزایش صادرات محصولات باکیفیت ایرانی شود.

5. آثار علمی و فناوری: تقویت توان آزمایشی و پژوهشی در دانشگاه‌ها و تأمین زیرساخت‌های لازم تحقیقاتی می‌تواند منجر به رشد علمی کشور شده و حتی از این تجهیزات به‌منظور تحقیق و توسعه محصولات فناورانه استفاده شود.

با توجه به اهمیت حفظ برند نمایشگاه که مهر ایران ساخت بر آن خورده است برای حضور شرکت‌ها در نمایشگاه شرایطی مقرر شد. شرط اساسی حضور سازندگان در این نمایشگاه، احراز نقش آن‌ها در بومی‌سازی یک فناوری یا محصول است. لذا کمیته ارزیابی فنی در دبیرخانه تشکیل شد تا شرکت‌هایی که در نمایشگاه ثبت‌نام می‌کنند موردبررسی فنی قرار گیرد. همچنین این کمیته وظیفه بررسی قیمت محصولات را نیز بر عهده داشته تا محصولات باقیمت منصفانه و قابل‌رقابت با محصول خارجی در نمایشگاه عرضه شود. ازجمله شرایط دیگر ، ارائه خدمات پس از فروش مناسب و دارا بودن تأییدیه‌ها و استانداردهای فنی لازم است.

با عنایت به اینکه همکاری و حضور پررنگ‌تر سایر دستگاه‌های دولتی و در رأس آن‌ها وزارتخانه‌های «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» نیز می‌توانست در برگزاری هر چه‌بهتر نمایشگاه و تأمین منابع مالی گسترده‌تر، مؤثر باشد. لذا توافقنامه‌هایی میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با دو وزارتخانه مذکور برای حمایت از خریداران این نمایشگاه صورت گرفته است.