اجزای گاو آهن برگرداندار
فهرست مطالب
در این مقاله میخواهیم با اجزای گاو آهن برگرداندار بیشتر آشنا شویم.
اجزای گاوآهن برگرداندار:
گاو آهن برگرداندار از قدیمی ترین گاو آهن های در دنیا نیز بوده است . با استفاده از گاوآهن برگرداندار مقدار مشخصی از خاک را از عمقی مشخصی برداشته و بعد از چرخاندن با زاویه مشخص، آن را به یک سمت برمی گرداند.
این گاو آهن در هنگام کار خاک را بریده و بالا می آورد که در آخر خاک را برمی گرداند. این گاو آهن یکی از بهترین گاو آهن ها نیز بوده است برای شخم زدن زمین و کنترل علف های هرز و همچنین تهویه زمین کاربرد زیادی نیز دارد. بازوی هیدرولیکی گاو آهن می تواند از طرف راست تراکتور تا 150 سانتی متر جابجا شود و زیر درخت برود.
اندام های اصلی اجزای گاو آهن برگرداندار شامل خیش، دسته اتصال، قاب، کارکرد، خیش پیش بر خیشک، چرخ تثبیت و یا چرخ های حامل، لنگی و سیله ایمنی و اتصالات ماشین به تراکتور نیز است.
خیش
از فولاد سه نقطه و به اشکال گوناگون نیز ساخته می شود.
تفاوت مهم این خیش ها در شکل و انحنای صفحه برگردان آنهاست که هر یک برای نوع خاصی از خاک ساخته شده است. بعنوان مثال، صفحه برگردان استوانه ای (خیش و سط طرف چپ) برای خاک های شنی ولی از ان شکافدار (طرف راست پایین) برای خاک های رسی چسبنده طراحی شده اند. برای اطلاعات بیشتر می توان به کتاب مدیریت تراکتور و ماشین های کشاورزی نیز مراجعه نمایید.
هر خیش از اجزاء زیر ترکیب می یابد.(اجزای گاو آهن برگرداندار)
. تیغه
· صفحه برگردان
· پیشانی
· سرخیش
· دنباله
· کفش
· پاشنه
· تنه
تیغه
قطعه ای فولادی و لبه تیز است. سرتاسر لبه تیغه تیز و وظیفه بریدن خاک را به عهده دارد.
این لبه است که همیشه باید تیز بماند.
صفحه برگردان
یکی از اجزای گاو آهن برگرداندار صفحه برگرداندار است .انواع بسیار متفاوتی دارد.
صفحه انحناء دار و از فولاد سه لایه است. انحناء صفحه باید متناسب با جنس خاک
انتخاب گردد. چند نوع دیگر همراه با کاربرد آنها دیده می شوند.
پیشانی
قطعه جلو صفحه برگردان است که بیش از بقیه قسمتهای صفحه برگردان ساییده می شود.
لذا در بعضی از خیشها آن را به صورت جدا شدنی روی تنه پیچ می کنند.
سرخیش
برای دفن بهتر بقایای گیاهی سطح خاک به کار رفته و ضمنا عمق بیشتر شخم را اجازه می دهد.
دنباله
برای بهتر خرد کردن خاک های رسی و چسبنده به کار می رود.
کفش
اتکایی برای خیش روی کف شیار شخم می باشد. تنظیم درست گاو آهن زمانی است که
انتهای کفش اثری جزیی بر ته شیار شخم بر جای گذارد. یکنوع شکف را می نمایاند.
پاشنه
در انتهای بعضی از انواع کفش یا در انتهای کفش آخرین خیش، قطعه ای جدا شدنی و
گاهی قابل تنظیم تعبیه می شود که کفش را از سایش حفاظت می نماید. در گاو
آهن های پاشنه دار این قطعه است که به جای انتهای کفش، باید بر ته شیار شخم
ردی بر جای گذارد.
تنه
قطعه ایست که سایر اجزائ خیش که تاکنون گفته شد مستقیما یا بطور غیر مستقیم بر
آن سوار می شوند. دسته اتصال خیش به قاب گاوآهن نیز از یک سر به این قطعه متصل است.
دسته اتصال
هر تنه و خیش گاو آهن توسط دسته ای به قاب گاو آهن متصل می شود. در این محل اتصال، نوعی وسیله حفاظتی تعبیه می گردد که در صورت برخورد خیش به مانع، خیش را آزاد می کند. انواع متفاوتی از این نوع وجود دارند ضامن فنری یک نوع از ان است و پیش برشی نوع دیگری.
در نوع پین برشی، خیش را پس از آزاد شدن باید به جای اول خود برگردانده ، یک پین نو جایگزین نمود. یکی از انواع گاو آهن ساخت ایران از این مکانیزم استفاده می کند. باید توجه داشته باشید که پین برشی یک پین با مقاومت برشی معین و مشخصی است و حتما باید با پین ساخت کارخانه تعویض گردد نه هر پین یا پیچ دیگر اشتباهی که اکثر کشاورزان ایران مرتکب می شوند.
قاب
قطعه ای است که همه اجزا متشکله گاو آهن را با یکدیگر پیوند می دهند بیشتر آنها را چون از بالا نگاه کنیم بهشکل A می بینیم.
کارد
برای برش عمودی خاک به کار می رود. در انواع قدیمی به شکل کارد آشپرخانه بود ولی امروزه اکثرا از نوع بشقابی یا دوار است.
خیش پیش بر (خیشک)
به همان شکل گاو آهن برگرداندار بوده و همان کار را انجام می دهد ولی کوچکتر است وظیفه ان برگردان لایه نازکی از خاک سطحی قبل از بگردان کامل خاک توسط خیش اصلی می باشد. با این ترتیب بقایای گیاهی در عمق خاک مدفون گشته تا بهتر پوسیده گردند و نیز همچون یک کود الی عمل نمانید.
چرخ تثبیت
از اجزای گاو آهن برگرداندار چرخ تثبیت است .اگر خاک یک قطعه یا مزرعه از نظر سختی جنس یکنواخت نباشد، گاو آهن ممکن است در قسمت نرم خاک، بیش از مقدار تنظیمی فرو رود. برای جلوگیری از این مشکل، بعضی از گاو آهن های سوار را به چرخی مجهز می نمایند که چرخ تثبیت عمق می نامیم. این چرخ به کنار و طرف چپ گاو آهن متصل شده و روی سطح شخم نخورده خاک حرکت می کند. از این چرخ نباید بعنوان چرخ تنظیم عمق استفاده نمود.
چرخ های حامل
وظیفه حمل گاو آهن را بر عهده دارد. گاو آهن های سوار بدون این چرخ ها هستند. ولی نیمه سوار و دنباله بند به ترتیب دارای یک چرخ در عقب و سه چرخ و دو در جلو و یک در عقب نیز می باشند.
لنگی
میله دو سر لنگی در جلو گاوآهن مستقر گشته است که دو نقطه اتصال پایینی گاو آهن به تراکتور را تامین می کند. وظیفه اصلی این میله چرخاندن قاب در سطح افق بوده است به طوری که عرض کار خیش اول تنظیم شود. برای انجام این کار باید میله را حول محور خود بگردانیم. به این منظور ، پیچ یا وسیله تنظیم دیگری وجود دارد که این کار را انجام دهد.
وسیله ایمنی
روی گاو آهن های مختلف، وسایل ایمنی متفاوتی برای آزاد سازی خیش در برخورد با موانع مختلف تعبیه شده است. همانطور که در بند مربوط به (دسته اتصال) گفته شده بود پین برشی یکی از آنهاست .در بعضی از گاو آهن ها، از فنر تحت فشار استفاده می شود که خیش را پس از رفع بطور خودکار به جای خود بر می گرداند.
اتصالات گاو آهن به تراکتور
گاو آهن سوار دارای سه نقطه اتصال بوده است. دو نقطه آن همان دو انتهای میله دو سر لنگ یا تیرک عرضی است. ساق وسط تراکتور نیز که از یک سر به تراکتور متصل است، از سر دیگر به قطعه ای روی قاب گاو آهن متصل می شود که به آن فیل گوش نیز می گویند .
گاو آهن نیمه سوار فقط در نقطه اتصال دارد که همان دو سر میله دو سر لنگ است.
گاو آهن دنباله بند دارای مالبند ثابت تراکتور در یک نقطه قلاب می شود.
گاوآهن برگرداندار از قدیمی ترین و مهمترین ابزار های خاکورزی بوده و برای شخم خاک های زراعی گوناگون مناسب می باشد. این گاوآهن برش، بلند کردن و برگرداندن لایه های خاک را به خوبی انجام داده و بقایای گیاهی را مدفون می سازد. گاوآهن برگرداندار بر اساس نحوه عملیات (یک طرفه و دوطرفه بودن)، چگونگی اتصال به تراکتور (سوار، نیمه سوار و کشیدنی)، عرض خیش (30 تا 50 سانتیمتر) و همچنین تعداد خیش (1 تا 12 خیش) تقسیم می شود.
جهت مشاهده مقاله اتصال گاوآهن به تراکتور و تنظیم اولیه کلیک کنید.
گاو آهن چیست؟
گاوآهن یکی از ابزارهای خاکورزی استکه برای کندن، بریدن، شکستن لایه خاک و برگرداندن آن مورد استفاده قرار می گیرد.
