دستگاه دایکات چیست و انواع آن

یکی دستگاه‌های مهم و پرکاربرد در صنعت کارتن سازی، دستگاهای دایکات هستند. این دستگاه با نام تیغ و قالب نیز شناخته می شود و در مرحله برش‌کاری ورق‌های کارتن در ابعاد مورد نظر مورد استفاده قرار می‌گیرند. با توجه به ضرورت استفاده از این دستگاه در تولید کارتن داشتن شناخت کافی در مورد این دستگاه و ویژگی‌های آن برای افراد فعال در این زمینه ضروری است

کلمه دایکات یا(Die Cutting) که به معنای برش در بسته‌بندی به کمک ماشین‌آلات صنعتی است. دایکات از قواعد برش و خط‌ تا (Creasing) و همچنین سوسه‌گیری (Ejection Rubber) تبعیت می کند. بنابراین دایکات نوعی قالب‌زنی به کمک تیغ و خط  است. هدف از استفاده از دستگاه دایکات ایجاد برش در ورق‌های کارتن است. باید توجه داشت موارد استفاده از این دستگاه‌ها تنها محدود به کارتن‌سازی نبوده و در برشکاری ورق‌های فلزی، کاغذ، انواع جعبه‌ها و … نیز می‌توان از این دستگاه بهره برد از مزایای آن استفاده کرد. به کمک این دستگاه دیگر نیازی به استفاده از وسیله‌های دیگر مثل قیچی، شابلون و غیره برای اندازه‌گیری دقیق و برشکاری نخواهد بود. علاوه بر این ها سرعت عمل کار نیز تا حد بسیار زیادی افزایش می یابد. پس کاربران می‌توانند در مدت زمان محدودی تعداد ورق‌های کارتن زیادی را برش دهند.

توضیحات کلی

برش : به تیغ‌زنی و برش دقیق دور تا دور طرح ، روی متریال چاپی گفته می شود.
خط تا : ایجاد بخش‌های خم شده یا همان تازنی است و این کار به ‌نحوی انجام می شود که هیچ شکاف و ترک‌خوردگی در محصول ایجاد نشود.

برجسته سازی : در مرحله ی قالب زنی و همزمان با اعمال خط برش و خط تا بر روی متریال چاپی ، می توان با استفاده از ابزار برجسته سازی بر روی قالب ، قسمتی هایی از کار چاپی را برجسته نمود .

سوسه‌گیری : به جداسازی جعبه از شیت قالب خورده ی مقوا گفته می شود . سوسه‌ها ، بخش هایی از مقوای حاشیه هر بخش از طرح هستند که کار چاپی را به ورق چاپی متصل می کند . بعد از اینکه سوسه ها به حفظ موقعیت ثابت ورق چاپی هنگام تیغ‌زنی کمک کردند، آنها را از فضای خالی ورق جدا می کنند.
پوشال برداری : به حذف ضایعات و قسمت های اضافه در کار چاپی ، پوشال برداری یا پوشال گیری گفته می شود .

مکانیزم کار دستگاه

مکانیزم کار این دستگاه بسیار ساده بوده و همین موضوع باعث شده تا محبوبیت بسیار زیادی در بین کاربران در صنعت بسته‌بندی پیدا کند. اساس کار به این صورت است که قالب‌های مخصوص تیغه‌دار در شکل‌های مد نظر و مورد استفاده کاربران بر روی دستگاه قرار می‌گیرد. سپس دستگاه دایکات این قالب‌ها را بر روی سطح مورد نظر از جنس ورق‌های کارتن، پلاستیک، کاغذ و … فشار می‌دهد. در نهایت ورق‌ها طبق شکل قالب فرم داده شده و تا می‌شوند. در مجموع محصولی که انتظار آن را داشتیم ایجاد مس شود.

همچنین این دستگاه توانایی ایجاد برش بر روی ورق‌ها به صورت پشت سر هم و بدون توقف را دارد. برای این کار باید از سرعت عمل بسیار بالایی برخوردار باشد که این خود بزرگترین مزیت استفاده از دستگاه‌ دایکات است.

انواع دستگاه دایکات

در دنیای مدرن شاهد روی کار آمدن تنوع بالایی از انواع دستگاه مورد نظر در بازار هستیم. در حالت کلی دستگاه‌های دایکات را با توجه به مکانیزم کاری که دارند می‌توان در ۳ نوع مختلف تقسیم‌بندی کرد. بایدتوجه داشت که هر کدام از این دستگاه‌ها در نوع خود عالی عمل می کنند و برای رسیدن به نتیجه مطلوب باید مناسب‌ترین دستگاه را متناسب با نیاز و شرایط کاری خود انتخاب و خریداری کرد. این سه نوع عبارتند از:

دستگاه دایکات اتوماتیک

این دستگاه پیشرفته‌ترین نوع دستگاه دایکات است. به این صورت که تمامی مراحل کار به صورت خودکار و بدون نیاز به نیروی انسانی توسط دستگاه انجام خواهد شد. در نتیجه سرعت عمل کار بسار بالا بوده و نیازی به تنظیم ورق‌ها و جابجایی قالب‌ها در ایجاد برش در نواحی مورد نظر نخواهیم داشت. چرا که تمامی این مراحل با دقت و سرعت بالایی توسط دستگاه دنبال خواهند شد. این دستگاه در مقایسه با دیگر انواع از قیمت بالاتری برخوردار است و اغب در حوزه‌های صنعتی کارتن‌سازی و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دستگاه دایکات نیمه اتوماتیک

دستگاه‌های نیمه اتوماتیک نیازی به حضور دائمی اپراتور حین کار دستگاه ندارند. اما در برخی از مراحل کار باید اپراتور برای انجام تنظیمات مورد نیاز حضور داشته باشد. این دستگاه در مقایسه با دستگاه‌های تمام اتومات از قیمت مناسب‌ترین برخوردار بوده وبرای کارگاه‌های کوچک مناسب است و برای کارهای برش و بسته‌بندی است.

دستگاه دایکات دستی

ساده‌ترین و ارزان‌ترین دستگاه‌های دایکات، نوع دستی آن است. برای اینکه بتوان برش‌های مورد نظر را بر روی ورق‌ها ایجاد کرد باید اپراتور ورق‌ها را در دستگاه جاسازی کرده و با بالا و پایین‌ کردن اهرم آن به صورت دستی مراحل کار را انجام دهد. اغلب از این نوع دایکات‌ها برای مصارف خانگی و غیر صنعتی استفاده می‌کنند.

انواع قالب دستگاه دایکات

برش‌های مورد نظر توسط قالب‌هایی که تیغه‌هایی در انتهای آن‌ها وجود دارند به کمک اعمال نیروی فشاری بر روی سطوح انجام می‌شوند. بنابراین قالب‌های گوناگونی برای اهداف مختلف طراحی و تهیه می شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به معرفی انواع قالب دستگاه دایکات پرداخته‌ایم:

روتاری یا دوار  (Rotary Die Cutting)

برای ایجاد برش بر روی صفحه‌های فلزی از قالب‌های روتاری یا دوار استفاده می‌کنند. اصلی‌ترین ومهم ترین بخش این قالب‌ها مجهز بودن آن‌ها به یک سیلندر بسیار سنگین است که توانایی ایجاد برش بر روی ورق‌های صاف و استوانه‌ای را دارد.

دایکات فکی  (Platen Die Cut Machine)

 دایکات فکی گزینه‌ای مناسبی برای ایجاد برش بر روی ورق‌های کاغذی و کارتن است. از این دستگاه برای کارهای سنگین و برش‌های ضخیم بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل از آن‌ در صنعت جعبه‌سازی و کارتن‌سازی استفاده می‌کنند. قالب به منظور ایجاد برش نیروی فشاری در حدود ۲۵۰ تن را بر روی صفحات وارد می‌کند. برای کار با این دستگاه دایکات حضور اپراتور حرفه‌ای و کاربلد ضروری است.

دایکات پینگ پنگی  (Rail Cutting Machine)

این نوع دستگاه نام خود را از طراحی و شکل ظاهری خود گرفته است. چرا که دارای ظاهری به شکل میز پینگ پونگ است. بسیاری آن را با نام دایکات ریلی به خصوص در بازار به این اسم می شناسند. اساس کار آن به این صورت است که ورق‌ها بر روی میزی قرار گرفته و سپس با روشن شدن دستگاه به کمک ریل‌ها به سمت تیغه حرکت می‌کند. تیغه‌ها به صورت غلطک‌های تفلونی هستند که ورق از بین آن‌ها عبور می‌کند.