انواع روش‌های اجرای شخم با گاوآهن برگرداندار
فهرست مطالب
در این مقاله می خواهیم به انواع روش‌های اجرای شخم با گاوآهن برگرداندار بپردازیم.
گاو آهن برگرداندار وسيله‌ای است كه در عمق مشخصی از زمين، حجم معينی از خاک را برداشته و در حدود 140 درجه چرخانده و بعد از آن به یک سمت که اغلب سمت راست است منحرف میكند.
انواع روش‌های اجرای شخم با گاوآهن برگرداندار:
- روش سیستماتیک یا قطعه‌بندی
- روش دورتادور {گردشی یا محیطی}
- شخم با گاوآهن دوطرفه
روش قطعه‌بندی یا سیستماتیک
اين روش مخصوص یک طرفه است. در ابتدا مزرعه به قسمت هایی بصورت مضربی از عرض كار دستگاه تقسيم میشود. بعد هر قطعه بطور مجزا و از كناره‌های قطعه به سمت مركز، و يا از مركز قطعه زمين به كناره‌های آن، شخم زده میشود. روش ابتدایی را روش شخم جدا كردن و روش دوم را روش شخم سرهم كردن میگویند.
در روش جدا كردن يک جوی در مركز و دو پشته در كناره ها ايجاد خواهد شد. در روش سرهم به ناچار يک پشته در مركز و دو جوی در كناره‌ها خواهيم داشت.
روش دورتادور {گردشی یا محیطی}
اين روش، شخم مخصوص گاوآهن يک طرفه بوده و محيطی یا گردشی نیز نام دارد . اين روش هم برای زمین هایی با شكل هندسی معین و هم برای زمین هایی با شكل هندسی نامعين مناسب است و به دو حالت اجرا میشود.
حالت اول: عمليات شخم از يک گوشه زمين آغاز شده و با حركت چرخشی به مركز زمين، شخم خاتمه می‌يابد.
حالت دوم: شخم زدن از مركز زمين شروع میشود و در كناره‌های زمين عمليات شخم خاتمه میابد.
روش شخم با گاوآهن دوطرفه
یکی از انواع روش‌های اجرای شخم با گاوآهن برگرداندار روش شخم با گاوآهن دوطرفه است .اين روش مخصوص گاوآهن دوطرفه می باشد. در اين حالت نياز به قطعه‌بندي زمين نبوده و عمليات شخم از يك سمت زمين آغاز و پس از اتمام يك مسير رفت، از كنار زمين شخم خورده قبلي مسير برگشت آغاز خواهد شد.
در مسير برگشت لازم است تا گاوآهن خاک را بر خلاف جهت مسير رفت منحرف نمايد، لذا قبل از آغاز مسير برگشت بايد با راه‌اندازی سيستم وارونه‌كن، طرف ديگر گاوآهن را استفاده نیز کرد.
اين عمليات در تمامي مسیرهای رفت و برگشت تكرار مي‌شود تا عمليات شخم به اتمام برسد. با استفاده از گاوآهن دوطرفه، صرفه‌جويي در زمان بعمل می‌آید و جوي و پشته‌هاي متعدد در زمين ايجاد نخواهد شد، بلكه تنها يك جوي در يك سمت زمين و يك پشته در سمت ديگر بوجود خواهد آمد.
اهداف شخم
- افزایش نفوذپذیری خاک و در نتیجه ورود بهتر آب و هوا به درون آن
- افزایش خلل و فرج خاک
- کاهش تبخیر آب در اثر قطع شدن لوله های مویین
- زیر خاک نمودن بقایای گیاهی ، ریشه علفهای هرز و تخم و لارو حشرات مضر
- نرم کردن خاک
فواید شخم
- شخم بقایای گیاهی را زیر خاک کرده ، با این عمل مواد آلی زمین افزایش می یابد.
- بوسیله شخم خاک پوک شده و در نتیجه انتشار ریشه در زمین و همچنین نفوذپذیری آب در خاک افزایش می یابد.
- در اثر شخم نفوذ هوا در خاک زیاد می شود بنابراین فعالیت میکروارگانیسمها افزایش می یابد.
- در اثر شخم حل شدن مواد معدنی در خاک تسهیل می گردد و در نتیجه قابلیت جذب مواد معدنی به وسیلە ریشە گیاهان افزایش می یابد.
- براثر فعالیت ریشه و فعالیت میکرو ارگانیسم ها غلظت CO2 خاک افزایش و O2 کاهش می یابد با شخم مناسب این نسبت به تعادل می رسد.
- بوسیله شخم زدن ساقه های زیرزمینی علفهای هرز ، لارو و تخم آفات گیاهی به سطح زمین منتقل شده که این عمل باعث از بین رفتن آنها خواهد شد.
- کودهای شیمیایی و آلی به خصوص کود فسفر و آهک را باید با خاک مخلوط کرد شخم مناسب باعث مخلوط شدن کود با خاک می شود.
زمان مناسب شخم
بعد از انواع روش‌های اجرای شخم با گاوآهن برگرداندار نوبت به زمان مناسب شخم میرسد. زمان انجام شخم به عوامل مختلفی مانند شرایط خاک ، نوع گیاه ، فصل کاشت و شرایط اقلیمی بستگی دارد. بنابراین کشاورز هر زمانی نمی تواند عملیات شخم را انجام دهد. اگر عملیات شخم از نظر زمان و عمق به طور دقیق انجام نشود نه تنها اهداف شخم تأمین نمی شود بلکه در شرایطی ممکن است خرابی بستر کشت را در پی داشته باشد. در اینجا چند عامل مهم که در زمان اجرای شخم تاثیرگذار است با هم بررسی می کنیم.
انتخاب روش شخم بستگی به نوع و اندازه‌ی گاوآهن برگرداندار مورد استفاده دارد. در صورتی که گاوآهن مورد استفاده از نوع یک‌طرفه باشد مزرعه را ممکن است جهت جلوگیری از ایجاد جوی و پشته‌ی زیاد در مزرعه به‌روش قطعه‌بندی و یا به‌صورت دورتادور شخم بزنند.
جهت مشاهده مقاله انتخاب نوع گاوآهن در کشاورزی کلیک کنید.
گاو آهن چیست؟
گاوآهن یکی از ابزارهای خاکورزی استکه برای کندن، بریدن، شکستن لایه خاک و برگرداندن آن مورد استفاده قرار می گیرد.
